Hikmet ve Manası
Hikmetin mânasına gelince kimileri bu konuda şöyle demiştir: “Hikmet, ilim ve ameldir.”
Kimileri: “Hikmet Kuranın anlaşılmasıdır.” demiştir.
Bazıları da Allah Teâlanın ‘’Dilediğine hikmet verir, hikmet verilene ise pek çok hayır verilmiş demektir.’’âyetinite’vil etmek suretiyle hikmetin nübüvvet (peygamberlik) olduğunu söylemişlerdir.
Aslında fesadın girmesine izin verilmeyen her hüküm hikmettir. Doğruluk (sıdk), vefa ve ihlâs şartına bağlı Allah için olan her tâat hikmettir. Allahın bütün fiilleri hikmettir. Çünkü Allah’ın bütün fiilleri O’nun murâd ettiği ve bildiği surette meydana gelmiş ve bunlardan her hangi birinin vuku bulması Allah’ın ilmine ve irâdesine aykırı düşmemiştir.
İnsanlardan kimi de şöyle demiştir: “Hikmetin mânası ilmin mânasındadır. Filan hakimdir (hikmet ehlindendir) denildiğinde, bununla o kimsenin âlim ve fiillerini muhkem (sağlam, hikmetli) yapan kişi olduğu kastedilir” Yine “Allah daima hakimdir.” denildiğinde daima âlimdir şeklinde anlaşılır. “Muhkem (işlerini sağlam ve hikmetli yapan) mânasında Allah daima hakimdir.” denildiğinde, bu durumda hikmet Allah’ın fiili sıfatlarından olur.
İbn Furek – Tasavvuf Istılahları
(Türkiye Yazma Eserler Başkanlığı)
