Görüş,Kitap,Sünnet ve İcma’ya Dayanmıyorsa Ucb’dandır
Görüş, Kitab,Sünnet ve icmada bulunmayan bir şeye dayanmıyorsa, ucbdandandır.İşte insanların hepsini mahveden budur; bu sebeble dalalete küfre ve bid ate düşerler, Allahın dininde hata ederler.
Nebi (as) bunun çirkinliğini açıklamış, ve bunun, bu ümmetin sanla unda artacağını haber vermiştir. Bunu yapan insanlar, kör ve sağır olurlar da hiçbir öğütten almazlar Ebu Salebe el-Hüsni demiştir ki “Rasulullah (a s.) ‘’Siz kendinize bakın.Siz doğru yolda olduktan sonra, sapanın sapıklığı size zarar vermez” ayetinin manasını sordum.
Dedi ki;” Ya Eba Sa’abe, iyiliği emret, kötülükten alıkoy. (Ama), cimriliğe boyun eğildiğini, hevaya uyulduğunu, dünyanın (ahirete) tercih edildiğini yorduğun zaman, sen artık kendine bak (kimseye karışma)” Ebu Salebe, burada kastedilenin, insanların, ahiret yerine dünyayı seçtikleri, kendi görüşlerini beğendikleri zamanın olduğunu söylemiştir.
Nebi (as) ın ashabı ve onlardan sonra da ulema, “insanın kendi görüşünü beğenmesinin kötülüğü üzerinde durmuşlar, bundan daha o mahvedici birşey bulunmadığını vurgulamışlardır. Allah şu ayette, kendisine doğrunun dışındaki şeyleri ısnad edenleri şöyle anlatmıştır: “… oysa onlar, güzel iş yaptıklarını sanıyorlardı.” Yine onlar hakkında: Köti işi kendisine güzel gösterilip de onu güzel gören kimse, kötülüğü hiç işlemeyene benzer mi?” buyurmuştur.
Bu ayetler,böyle yapan insanların,delalet,küfr,Allaha karşı yalan isnadı gibi yaptıklarını bildirmektedirler Bidat ehlinin hepsi böyledir. Zaten görüşler beğenmeseler, yaptıkları bidate doğru” diye tuttursalar bidatlerinı devam ettirmezler. Kafirlerin, müslümanlar arasındaki bidatçilerin ve gençlerden hataya düşenlerin, bu hatalı fikirlerini beğenmeleri, onları helake götürür Zira onlar, tevil yapar, te’villerini beğenirler.Onun aynel-yakin olduğunu sanırlar. Kıyas edilmeyecek şeylerde kıyas yaparlar yaptıkları kıyası beğenirler.Doğruyu bulduklarını sanırlar; oysa, doğrudan ayrılmış, ona muhalif olmuş, doğra olayana yanaşmışlardır
(Hatalı görüşü beğenmenin) zararlarının büyük olduğunu, bünyesindeki afetlerin çok olduğunu beyan ettin. Şimdi de Hatalı görüşü beğenmenin ne olduğundan söz et, dedim. Dedi ki:
Hatalı görüşünü güzel görmek, nefsin arzusundandır Oysa bu görüşü doğru olduğunu kesin olarak bilmediği bir zandan ibarettir.
-Peki neden olur bu? diye sordum.
-Nefsi suçlamağı bırakmak, iyice anladığı bir ilmi, Allahtan bir delili olmaksızın görüşünü güzel kabul etmesindendir. Bu büyük bir musibettir,nimet değildir.Ama o bunun bir nimet olduğunu düşündüğü için böbürlenmeden hiç kurtulamaz, aksine böbürlenme iyice içine yerleşir, onu alteder.
İşte görüldüğü gibi) böbürlenmesinin sebebi, bunu, bir musibet olarak görmeyip kaçınmaması, aksine nimet olarak kabul etmesidir Oysa bunun musibet olduğunu tahmin edip, nefsini suçlayabilir de, ilmi açıdan tatmin olup bunun peşini tutmak veya bırakma yolunu tutabilir de (Ama bunu yapmaz da birincisini yaparsa), bunu nimet olarak kabul ettiği için, böbürlenmiş olur.
Haris el Muhasibi,Er-Riaye
