Bir Adam ki ‘Pembe Konaktan’ Cumhuriyetcilik Yapar…
Öyle bir adam ki hayatı boyunca “Faşist” bir kafa taşır. Tâa İkinci Meşrutiyetten itibaren bu yolu tutar. Aslında dönme bir aileden gelmedir. Fethiye’de, 1880’de doğmuştur, ilk tahsilinden sonra Rodos Adası’nda bulunan “Süleymaniye Medresesi “ne gider. Sonra İstanbul’a gelir. Galatasaray Sultanisi (Lisesi)’ne ve Hukuk Mektebine girer. Buralarda okur. Daha yirmi yaşında “Malûmat” gazetesinde yazı yazmaya başlar, “istibdat” aleyhinde ve merî nizama karşı yazılar yazar, devleti ele geçirmek için gizli dernek kuran Jön Türklerle işbirliği yaptığı anlaşılır ve üç yıl hapse mahkûm olur. Midilli Kalesi’ne gönderilir ve hapis cezasını çekerek 1904’de İstanbul’a geri gelir.
“İkdam” ve “Yeni Tasvîr-i Efkâr”da yazılara başlar. Baştan ittihatçılarca zehirlendiğinden, onların çıkardığı, Selânik’teki “Rumeli’’ gazetesinin sermuharriri olur: 1910.
Medrese tahsili ona hiç tesir etmemiş olacak ki 1324 (1908)’de cereyan eden ayaklanmada şeriat ve taraf tarlan aleyhinde kalem oynattı. ittihatçı ve Balkan komitacılarının yanında yer aldı. “înkılab ve ihtilâl-i Osmanî” adlı eserini bunun için yazdı. (Dersaadet – 1325). Binbaşı Enver Bey, Resneli Niyazi Bey, Karasu, Hüseyin Cahit gibi adamlara bağlılığı ileri dereceye varmıştı. İzmir Mebusu Yahudi Mazelyah Efendi’nin din ve şeriat isteyen medrese mensuplarına karşı meclisteki çıkışını alkışladı. Canilerin, din düşmanlarına ölümü üzerine “şehid-i azız” tabirini kullanmış, saf ve Ihlâslı müslümanlar için “irticanın elebaşları” sıfatım uygun bulmuştur.
Diğerleri gibi o da lütûf ikrama uğramış, ikinci seçimde Aydın Mebusu olarak meclise girmiştir. Bu arada “Tasvîr-i Efkâr”ın başmuharriri olmuştur. Yazılanna devam eder. Tenkit ettikleri padişah ve onun idaresini devirdikten sonra arkadaşları ile devleti kendi buyruklarına idareye başlarlar. Fakat işin güçlüğünü anlarlar. Medet umarlar etraftan… Parçalanmaya yüz tutmuş devleti ayakta tutmak için “İslam Birliği” fikrine yapışırlar. 1915 başlarında ! “‘Tasvîr-i Efkâr “da İslâm ümmetinin çalışıp çabalaması gerektiğini yazar “İslâm birliği, Müslümanların en esaslı ve belki de tek dayanağıdır.” der. “Hakkın kelâmı olan mukaddes kitabımız bize bu hakikati çoktan söylemişti. Fakat nasıl bilmiyoruz. Galiba zamanın idrak ve vicdanı sağırlaştıran saptırıcı tesirleri ile biz o hakikatleri dilimizle söylersek de vicdanımızla duyup kavrayabilmekten uzak kalmıştık. Bizim şu dalâlet ve perişanlığımıza, düşmanlarımızın baskı ve yok etme siyasetleri de katılınca, ezildikçe ezilmiş, dağıldıkça dağılmıştık.” sözleri ile ümitsizliğini, feryadını ortaya koyar.
Çünkü harp başladı. İttihatçıların sırtında kambur belirmeye yüz tutmuştu. Daha önce İslâm aleyhinde yığın yığın yazı yazmış, müslümanların kalblerine zehirli iğneler sokmuş bu ve benzeri kimseler Allah’ın kitabına sarılmayı tavsiye ediyorlardı.
Harbin sonlarında, 1918’de İstanbul’da bir gazete kurulur. Adı “Yeni Gün”. Dindârlarla, muhafazakâr kimselerle çatışır. Sahibi ve başyazarı da kahramanımız: Yunus Nadi!..
İstanbul’da tutunamaz. Soluğu Ankara’da alır. Anadolucularla bir olur, saflarında yer alır. İlk mecliste Muğla Mebusu olarak görülür. Meclisin altıncı dönemine kadar mebusluğa devam eder.
İslâm birliğine ümit bağlayan ve Hakkın kitabına sarılmayı isteyen Yunus Nadi, yedi yıl sonra 1922’de ise Türkiye’nin manzarasını başla türlü çizer: “Din ve imanın mevkii ve yeri inkâr olunamaz. Ancak bu vicdanî meseleler nihayet ferdî ve içtimai terbiye için gerekli sayılabilir. Yoksa cihan-şumûl bir siyaset için haç bir zaman ve asla her hangi sağlam bir dayanak olarak değil! (…) Eski Türkiye, hilâfeti de kendinde toplayan ortaçağın bir saltanatı idi. Şimdi Türk milleti onun yerine, yeni bir dünya kuruyor. Yani kendi gerçek saltanatını kuruyor.” (Hilâfet ve Millî Hakimiyet, sh: 84)
Bu kafa yapısı içinde Yunus Nadi 1924’de İstanbul’da ” Cumhuriyet” gazetesini kurar. Bu yılın Mart ayı başında hilâfetin kaldırılması için öncülerin yanında yer alır. Bütün devrim kanunlarının müdafii olur. Mevsimlere göre şekil alır. Sonunda ” Cumhuriyet “le karar kılar. Latin harflerinin taraftarı olur.
Gazetesini eski dostları ittihat ve Terakki’nin genel merkezi olan “Kırmızı Konak”ta çıkarmaya başlamıştır. Ortada İttihatçı kalmadığına göre ve rejimin başları burayı ona lütf ettiklerine göre, yeni devletin takip ettiği yolun esaslarına uyarak ve yanında yer alarak neşriyata devam etmek gerekiyordu. Devrim partisinin karşısında başka bir partinin kurulmasına müsamaha edemiyor, tam bir faşist gibi yazıyor ve konuşuyordu. 1945’de İsviçre’de öldüğü. zaman arkada çocuklarım bir ümit ışığı olarak bırakmıştı. Onlar da hâlâ o yoldadırlar.
Sadık Albayrak – Kemalist Devrin Çakıl Taşları
