Yerleşik Kültür
Hadarîlik (yerleşik kültür), selef olan devletlerden halef olan devletlere intikal eder”. O yüzden İranlıların hadarîliği Emevî ve Abbasî Araplarına intikal etmiştir. Endülüs’teki Emevîhadarîliği (medeniyeti ve kültürü), çağımızda Mağrip’teki Muvahhid ve Zenâta hükümdarlarına intikal etmiştir. Abbasîlerin hadarîliği önce Deylemîlere (Büveyhîlere) sonra Türklere, sonra Selçuklulara, sonra Mısır’daki Türk Memlukîlere ve Irak’taki Tatarlara (Moğollara) intikal etmiştir. Bir devletin hadarîlikteki hali, o devletin büyüklüğü ölçüsünde olur. Zira hadarîlikle ilgili hususlar refaha tâbi bulunan şeylerdendir.
Refah ve lüks servete ve nimete, servet ve nimet de mülke ve devlet sahiplerinin istilâ suretiyle elde ettiklerinin miktarına tâbi olan şeylerdendir, imdi bütün bunlar mülkün (azamet ve kudretteki) nisbetine göredir. Buna dikkat ediniz, anlamaya çalışınız, üzerinde inceden inceye düşününüz. Ümran hakkında bunun sahih (bir miyar ve kıstas) olduğunu göreceksiniz. (Her şey fânidir), arza ve arz üzerindekilerine vâris olan Allah’tır. (Vârislerin en hayırlısı da O’dur) (Enbiya, 21/89).
İbn Haldun,Mukaddime,cild:1
