Türk Milliyetçiliği Çok Garip, Çok Talihsiz Bir Silâhtır

Bilhassa Türk milliyetçiliği çok garip, çok talihsiz bir silâhtır. Çünkü tarihi boyunca bu millet Türk olmadan evvel Müslüman’dı. Müslüman’dı ve Osmanlı’ydı. İslâmiyet milleti idi âdeta. Bütün inananlar kardeşti, yani milletti. Bugüne kadar yapılan tariflerin en güzeli: aynı değerlere inanan, aynı değerler için seferber İslâm milleti. Bunun içinde zümreler olabilir. 600 sene bu millet kendini yeryüzünde Tanrı’nın mümtaz kulu olarak görmüş, Batı’ya minarelerden bakmıştır.

Sonra bu değerler manzumesi bir anda silinmiş, sen Hititsin, sen Sümersin denmiştir. Oysa bu kadar eski medeniyetin sıcaklığı yoktur. Bir heyecan vermiyordu. Mitlerin bizi kucaklayabilmesi için bizi gönlümüzden yakalaması lâzımdır.

Cemil Meriç – Sosyoloji Notları ve Konferanslar