Meddahların Tavrı,Kuran’a Aykırı mı ?
Peygamber şöyle buyurmuştur: “Meddahları gördüğünüzde yüzlerine toprak saçın.’’(Müslim,Zühd,68)
Aşağıda göreceğimiz gibi, bu hadîs, Hz. Yûsuf’un “Beni yeryüzünün hâzinelerine muhafız kıl! Ben iyi bir muhafızım, bunu iyi bilirim (Yûsuf, 55) dediği âyete aykırı görülmüştür.
Ibn Kuteybe’ye göre hadîste bâtılı övenler kastedilmektdeir. Şairlerin yaptığı gibi, maksat, arzularına erişmeye övgüyü vesile kûmlardır. Nitekim şairler, “Sen rüzgârdan daha hızlısın, sen geceden daha korkutucusun” derler. Hz. Peygamber, bu gibi şeyleri hoş karşılamamıştır. Çünkü bunlar yalan olup kendini beğenmişliğe ve kibre götürür. Bundan dolayı Hz. Ömer, “medh,öldürmektir” demiştir. Bu sözle, bir adamı onda bulunan vasıflarla övmek kastedilmemiştir.
Hz. Peygamber, şiir ve hitabeleri konusunda övülmüştür. Övenlerin yüzlerine de toprak saçmamıştır. Peygamberler de kendilerini övmüştür. Nebî (s.a.v.), “Ben Âdemoğlunun efendisiyim, övünmem” buyurmuştur» Kişinin kendinde olan şeyle kendini övmesi câiz olduğunda başkasını övmesi de câız olur. Mesela, Nebî (s.a.v.) ensârı övmüştür. Nevevî’nin el-Ezkârda dediği gibi, bu biraz da karşıdakinin durumuyla ilgilidir. Eğer övülen kimse; kalbi, îmânı, yakîni sağlam, nefsine hakim ise fitneye kapılıp bununla aldanmazsa, böyle bir övmek, haram da mekrûh da değildir. Nitekim Peygamberimiz, Hz. Ebû Bekir, Ömer ve Ali’yi övmüştür. Eğer bunlardan korkulursa methetme tahrîmen mekrûh olur.
“Toprak saçma” ifadesine gelince bunu şöyle anlamak mümkündür;
Hz. Peygamber bununla, yaptıkları şeyi reddetme sadedinde onlara sert bir tavır takınmayı (tağlîz) kastetmiştir. Maksadı bizzat bu fiilin gerçekleşmesini istemek değildi. Nitekim, şarap içen hakkında “Dördüncü kez içerse onu öldürün” demesi böyledir. Onun bilfiil öldürülmesini kastetmemiştir. İnsanları ondan alıkoymak için sert ifadelerle bu sözleri sarfetmiştir.
Yavuz Köktaş-Kurana Aykırı Görülen Hadisler
