Hz.İbrahim’in ” Bu benim Rabbim (En’am 76) ” Demesi Hakkında

Şöyle de açıklanmıştır: Hz. İbrahim’in “bu benim rabbim”demesi, kav­mine karşı delili ortaya koyması içindi. O, zahiren onlara uygun düşündü­ğünü göstermişti. Fakat yıldız kaybolunca delili ortaya koyup: Değişen bir şeyin Rabb olması mümkün değildir, dedi, Halbuki kavmi yıldızları ta’zim edi­yor, onlara tapınıyor ve yıldızlara göre hüküm veriyorlardı. en-Nehhâs der ki: Bu hususta söylenen en güzel açıklama, İbn Abbas’tan sahih olarak ge­len ve yüce Allah’ın: “Nur üstünde nurdur” (en-Nûr, 24/35) buyruğu hak­kındaki şu açıklamasıdır: İşte mü’minin kalbi böylece aziz ve celil olan Allah’ı’bilip tanır ve kalbiyle O’na delil getirir. O’nu bilip tanıdı mı, nuruna nur katılır.

İşte Hz. İbrahim de böyledir. Yüce Allah’ı kalbiyle bilip, diğer delillerle O’nun varlığına delil gösterince kendisinin bir Rabbi ve bir yaratıcısı oldu­ğunu kesinlikle bilmiş oldu. Yüce Allah ona kendisini tanıtınca, onun da Al­lah hakkındaki marifeti artmış ve şöyle demişti: “Beni doğru yola iletmişken benimle Allah hakkında mücadele mi ediyorsunuz?” (el-En’âm, 6/80)

Şöyle de açıklanmıştır: Bu, onların yaptıklarını reddeden bir üslupla soru ve azar anlamındadır. Yani, bu muymuş benim rabbim? Yahut bunun gibi birisi na­sıl rabb olur? anlamında olup soru edatı hazfedil mistir. Nitekim Kur’an-ı Ke­rimde bir başka yerde şöyle buyrulmaktadır: “Sen öldükten sonra onlar ebedi mi kalacaklar” (el-Enbiya, 21/34) anlamındadır. el-Hüzelî der ki:

“Beni teskin ettiler ve dediler ki: Korkma ey Huveylid O yüzleri tanımayarak dedim ki: Bunlar bunlar (mı) dır?”

Bir başka şair de şöyle demektedir:

“Ömrün hakkı için. -her ne kadar bilip anlayan birisi isem de- bilemedim. Onlar cemreye yedi (taş mı) attılar, yoksa sekiz taş mı?”

Anlamın: “Sizin iddianıza göre benim rabbim budur” şeklinde olduğu da söylenmiştir. Nitekim yüce Allah bir başka yerde şöyle buyurmaktadır: “İd­dia ettiğiniz ortaklarım nerede?” (el-Kasas, 28/74) Bir başka yerde de şöy­le buyru i maktadır: “Tad bakalım. Çünkü sen (dünyada) aziz ve kerim idin (imişsin)?” (ed-Duhan, 44/4?) Yani sen kendi kanaatine göre böyleymişsin.

Anlamın şöyle olduğu da söylenmiştir: Sizler, bu benim de Rabbimdir di­yorsunuz. Burada “diyorsunuz” anlamındaki kelimeyi hazfetmiştir. Hazf ise Kuran-ı Kerim’de çokça görülmektedir. Anlamın: Bu benim Rabbime delil­dir, olduğu da söylenmiştir.

İmam Kurtubi, el-Câmiu li-Ahkâmil’l-Kur’an, Buruc Yayınları: 7/68-71.