Kimi insan sabır ve şükür bilmez. Bunun sebebi câhillik, kocamışlıktır. Allah’a şükretmez, Hakk’ın emirlerine ve emrettiği ibâdete sabrı ve tahammülü yoktur. Kocamış ruh, bütün miskinlerde olduğu gibi buna da bir sebep bulur. Der ki: Eğer Allah benim ibâdet etmemi isteseydi, bana ibâdet için şevk ve arzu verir, yol gösterirdi. Böyle söyleyerek; rûhunun değil, nefsinin emirlerine uyar. Allah yolundan değil, dünya yolundan gider.
Böyleleri tam bir cebir içinde, ayaklan cebir zinciriyle bağlı iradesizlerdir. Tâat yolunda itaatsizlik gösteren ve kendini ibâdete kudretsiz ve hasta sanan, miskinliği yüzünden mevhum bir hastalık bahanesi içinde nefsine uyan kimse bir gün gerçekten hasta olur. Ya ölür, yahut bir yaşama yorgunluğu, bezginliği ve bıkkınlığı içinde vehimlerinin mezarına gömülür.
Kendini Allah’ın emirleri yolunda hasta sananların ve yine bir Allah emri olan çalışmaktan kaçanların, kendilerine verilen kudreti fenaya kullanmalarıdır ki bir gün onları gerçekten kudretsiz bırakır.
Hazreti Muhammed’in “şakadan hastalık, hastalığın gerçeğini getirir ve inşam bir mum gibi söndürür” buyurması bundandır.
Cebir kelimesinin lûgattaki bir mânâsı da kırık yâhut çıkık kemiği sarıp sarmalayıp yerine getirmektir. Kırılmış kemiği bağlamak, kopmuş damara yapıştırmak, cebirdir.
Cebir, ıslahtır, tâmir etmektir.
Mâdemki sen ibâdet ve tâat yolunda yorulmadın, bu yolda ayağını kırmadın, şimdi ne diye ayağını sargılara koyarsın? Kendi imkânlarının, çeviklik, sağlamlık nimetlerinden kaçıp ayağını cebrin sargılarıyle bağlarsın. Itâat etmez ve ben âcizim, hastayım diye canlı iken ölmüşlük yollarında kalırsın?
Olacaksan, ayağını ibâdet yolunda yoran gibi ol, ki sana Hakk’ın yolladığı Burak (Hz Peygamberi mîrâca çıkaran binek) erişsin, bu îman ve mânevîyat burağına binip gönül âlemlerinde seyr eylemen hakikat olsun.
Kaynak:
Ken’an Rifaî-Şerhli Mesnevî-i Şerif-İstanbul: Kubbealtı Neşriyatı, 2000, s. 147.
Necmeddin-i Dâye [*****] çev. Halil Baltacı Necmeddin-i Dâye (ö. 654/1256) tasavvufun bir din yorumu…
Gazzâlî [*] çev. Osman Demir Gazzâlî (ö. 505/111) Allah’ı bilmenin imkânı ve yöntemi konusunda…
Gazzâlî [*] çev. Mahmut Kaya Te’vilin şartlarını tespit etmeyi ve iman ile küfür arasındaki…
Kilise babalarının en ziyade iltifat ettiği, teolojik ağırlıklı bir anlatıma sahip Yuhanna Incil’inin l’inci Bab’ının…
İçinde yaşadığımız dönemin hakim zihniyetini karak- terize eden en önemli hususlardan biri de, hiç şüphesiz,…
İçinde yaşadığımız dünya, bedensel varlığımız ve duygularımız zamanın eliyle şekillenir. Sabretmeyi, şükretme- yi, iyiliğin ve…