Ankara Hükümeti İsteseydi Vahdettin’i Ülkeden Terketmesini Önleyebilirdi

..İlginç olan şudur: Vahddeddin’in ülkeyi terk ettiği zaman diliminde Ankara Hükümeti isteseydi bu durumu önleyebilirdi; buna gücü yeterdi. Ancak Ankara, adeta bu gelişmeye çanak tutulmuştur. M. Kemal Paşa, Vahdeddin’in ülkeyi terk edeceğini tahmin ediyordu. Hükümetin bile haberi olmadan bu konudaki sezinlemelerini Refet Paşa’ya bildirmiş ve Ona,

“Vahdeddin kaçmak isterse mani olunmamasını” emretmişti.(1)

Mani olunmadı ve Vahdeddin ülkeyi terk etti… Mani ol-mak bir yana, çıkarılan “idam edilecek” haberleriyle adeta ülkeyi terk etmeye zorlandı… Çeşitli vesilelerle ona ülkeyi terk etmemesi durumunda idam edileceği ima ve ihsas edildi. Vahdeddin ayrıldıktan sonra Yıldız Sarayı’na gelen Ankara hükümeti temsilcisi Refet Paşa, o sırada ağlamakta olan Vahdettin’in yaverlerinden Ali Nuri Bey’e, aynen şunu söylemiştir: “Ağlama Ali Bey, kaçtığı iyi oldu, ya kalsa idi biz onu ne yapardık?”(2)

Vahdeddin İngiliz temsilcisi General Harrington’a, 16 Kasım 1922 tarihinde gönderdiği mektupta şu ifadeleri kullanmıştır: son vekayi üzerine hürriyet ve hayatımı tehlikede görmekteyim. Osmanlı sanatı ve islam hilafeti üzerindeki bil’ırs vel istihkak haiz bulunduğum meşru ve mukaddes haklarımı tamamiyle muhafaza etmek şartıyla hayatımın muhafazasını en çok müslüman tebaaya malik bir devlet olan ingiltere’den bekliyorum.”.”(3)

Aslında Vahdeddin vatandan ayrılışını geçici bir ayrılış olarak görmekteydi. Ortalık sakinleşinceye kadar bir süre va-tandan ayrılmayı uygun bulmuştu. Vahdeddin içinde bu-lunduğu durumu sekreteri Avni Paşa’ya şöyle anlatmıştır:

“Anadolu’ya düşmanları defetmesi için görevlendirdiğimiz Mustafa Kemal’in ihtirası ve muvazaası karşısında kaldım. Her tarafımı istila eden kör ve nankörler arasmda dolandım ve ıztırap içerisinde bunaldım. Bu şekildeki Hilafete, kendimde ne direnme ve ne de itaat imkânını göremeyerek, ortalik sakinleşinceye kadar belirli bir süre için bu tehlikeli mıntıkadan uzaklaşmaya karar verdim/(4)

Cemal Fedayi – Osmanlıdan Cumhuriyete Nasıl Geçildi ?

Dipnotlar

(1)-İlhan Bardakçı,Vahdettin M.Kemal’e,syf;117

(2)-Şefik Okday,Osmanlı’dan Cumhuriyete Padişah Yaveri İki Sadrazam Oğlu Anlatıyor,Syf,108(Nakleden M.Armağan,Vahdettin Kaçtı mı , Kaçırıldı mı? Makalesi)

(3)-İlhan Bardakçı,age,syf;115

(4)-Vahdettin Sırdaşı Avni Paşa Anlatıyor(haz,Osman Öndeş),syf;346