Bir Eser Okunacağı Zaman Dikkat Edilmesi Gereken Husus

Bir eser okunacağı veya bir söz dinleneceği zaman, evvela: Men kâle, ve li-men kâle ve Limâ kâle ve Fima kâle. Yani: Kim söylemiş? Kime söylemiş? Ne için söylemiş? Ne makamda söylemiş? Olan bir kaideyi esasiyeyi, nazan itibara almalı. Evet, kelamın tabakatının ulviyeti, güzelliği ve kuvvetinin menbaı, şu dört şeydir: Mütekellim, muhatap, maksad ve makam. Yoksa, her ele geçen kitap okunmamalı, her söylenen söze kulak verilmemeli. Mesela: Bir kumandanın bir orduya verdiği “arş” emriyle, bir neferin “arş” sözü arasında ne kadar fark vardır. Birincisi, koca bir orduyu harekete getirir. Aynı kelam olur İkincisi, belki bir neferi bile yürütemez.

Zübeyir Giindüzalp, Konferans, sh. 21-22