Kendine Bakan Eksiğini Görecektir
Size söylenen her sözü sonuna kadar dinleyiniz. Onu söyleyen düşmanınız veya dostunuz; söylediği size uygun veya aykırı olsun! Sabrediniz, ve onu sonuna kadar dinleyiniz. Çünkü her söz, tam veya eksik, hakikattir.
Size çevrilen silâhlardan irkilmeyiniz. Hücum edenler kuvvetinizden korkanlardır, ve sizi tenkid edenler cüretinizde tehlike görenlerdir. Sabrediniz: çünkü korkan geri dönecek, ve tehlike gören vaz geçecektir.
Size yüz vermiyen talihe levmetmeyiniz. Ne hücuma uğradığınız vakit yese düşün; ne de vakalar size güldüğü zaman mest olunuz. Yalnız ve yalnız sabrediniz. Çünkü hâdise ile gülen hâdise ile ağlayacaktır. Ve içinden gülen her zaman gülecektir.
Size en sonra kendinizi itham ediniz; hatayı kendinizde bulmağa alışınız, diyeceğim. Biliniz ki nefsinize yapacağınız telkinlerden en müşkülü odur. Çünkü insan içini temizlemedikçe noksandır. Ve bu yüzden bütün âlemi eksik görmeğe meyl eder. Her şeyde hata bularak,gözümüze öyle bir perde çekeriz ki, akibet hatanın kaynağa olan kendimize bakmak gücünü kaybederiz. Kendine bakmak, eksiğini görmek; mesafe ne kadar büyük olursa olsun yanlışını anladığı yerden geri dönmek fazilet lerin en büyüğüdür.
Kendine bakan eksiğini görecektir. Eksiğini gören her gün tam olmağa bir az daha yaklaşacaktır, düşkünlüklerine kul olan, gururu kendine bakmasına engel olan eksiğini göremiyecektir. Hatada inad eden hakka doğru asla yol alamayacak, ve daima eksik kalacaktır.
Hilmi Ziya Ülken, Aşk Ahlakı
