Sünnet’in, Kuran’da Yer Alan Bazı Hükümleri Neshedici Özelliği

Hemen belirtelim ki, bu mesele ulema arasında ih­tilaflıdır. Özellikle Hanefî Usûl alimleri Mütevatir Sünnet’in Kur’an ayetlerini neshedebileceğini söylemiş­lerdir. Diğer bir kısım ulema ise Kuran ile Sünnet ara­sındaki bu türlü bir ilişkinin nesh değil, tahsis olaca­ğını söylemişlerdir. Meselenin tafsilatını Usûl kitapla­rına havale ederek diyoruz ki:

Kuran’da ”Birinize ölüm geldiği zaman eğer bir hayır [mal] bırakacaksa anaya, babaya, yakınlara mü­nasip şekilde vasiyette bulunmak Allahtan korkanlar üzerine bir borçtur”buyurulmaktadır. Bu ayette ana, baba ve yakınlara vasiyet meşru kılındığı halde Yüce Allah (c.c), Hz. Peygamber (s.a.v)’in diliyle böyle bir vasiyeti neshetmiştir. Bu konudaki hadis şudur: “Bilin ki Allah her hak sahibine hakkını vermiştir. Artık mi­rasçı lehine vasiyet yoktur.’’

Keza Kuran’da, ^‘’Ey iman edenleri Namaza kalk­tığınız zaman…^’’ buyurularak namaza kalkıldığı za­man abdest alınması emir buyurulmuş ve abdestin nasıl alıncağı ayrıntılı olarak zikredilmiştir.Bir kısım ulemaya göre bu ayetin zahir ifadesi, namaza her kal- kıldığında abdest alınması gerektiğini göstermektedir. Ancak Hz, Peygamber (s.a.v)’in Sünneti ile bu huküm neshedilmiş ve bir tek abdest ile birkaç namazın kılınabileceği gösterilmiştir. Hatta Hz. Peygamber (s.a.v)’in kendisinin bir tek abdest ile 5 vakit namazı kıldığı sabittir.^{(İbn Abdilberr,et Temhid,XVII,238)}

Sünnet’in, Kur’an’da Yer Almayan Birtakım Konularda Hüküm Koyucu Özelliği.

ÖZTÜRK’un(Yaşar Nuri) ve onun gibi düşünenlerin takıldığı asıl nokta burasıdır. Kanaatimize göre bu noktada yaza­rımız, Ümmet-i Muhammed’in, Hz. Peygamber (s.a.v)’in hüküm koymada kendi arzu, heva ve isteğine göre hareket ettiğine inandığını düşünmektedir. Bu mantığın varacağı nokta da tabii olarak yazarın var­dığı sonuç olacaktır. Oysa Hz. Peygamber (s.a.v)’i böyle bir konumda bulunmaktan tenzih ederiz. Zira Mü’minler, Hz. Peygamber (s.a.v)’in teşri alanı dahil dinin tebliği bağlamındaki her hareket ve sözünün ilahı kontrol altında bulunduğuna inanır. Hatta Hz. Peygamber (s.a.v)’e itaat ve O’nun söylediklerinin bağ­layıcı kabul edilmesi bizzat Yüce Allah (e.c)ın emridir.

“Ey iman edenler! Allaha itaat edin, Peygambere ve sizden olan emir sahiplerine de itaat edin. Eğer bir şey hakkında anlaşmazlığa düşerseniz onun çözümünü Allah’a ve Resulü’ne havale edin…’, ^‘Kim Resule itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur’, “De ki: Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın’ gibi ayetlerde ve çok sayıdaki benzerlerinde Hz. Peygamber (s.a.v)’e itaat vurgulan­mışken, “Bizler hadis adıyla önümüze getirilen malze­meyi cihetteki kaldırıp atacak değiliz. Onların çok azı­nın da olsa Hz. Peygambere ait olma ihtimali vardır. Ama bu sadece bir ihtimaldir” ve hadisler hakkında “Peygamber de olsa neticede bir insanın sözüdür” yak­laşımını benimseyenler işaret edilen ayetlerdeki “Peygambere itaat” unsurunu hükümden düşürmüş ol­muyorlar mı?

Kur’an’da nesh bulunduğu vakıasına şiddetle muhalefet edip, birtakım Kur’an ayetlerinin ne başka Kur’an ayetleri, ne de Sünnet tarafından neshedilebileceğini -hem de aksi görüşte olanları ağır bir dille itham ederek- söyleyenler, bu tavırlarıyla pek çok Kur’an ayetini fiilen amel edilemez ilan edip neshetmiş olduklarının farkında değil midirler? Yoksa Peygamber’e itaat emri sadece Sahabeyi bağlayıcı bir emir midir ve Yüce Allah (c.c), teklif noktasında kul­ları arasında —haşa— çifte standart mı uygulamaktadır? Yahut Sahabe Allah’ın hükümlerini öğrenmek için Hz. Peygamber (s.a.v)’in varlığına muhtaç iken XX. asrın son çeyreğindeki Müslümanlar böyle bir ihtiyaçtan müs­tağni midirler?..

Kur’an’da yer almayan konularda Sünnet’in teşri fonksiyonu bulunmadığını -birtakım Haricî ve Mutezilîler gibi hareket ederek- söyleyenlerin burada şu sorulara cevap vermesini istiyoruz:

• Kur’an’da yalnızca süt anne ve süt kızkardeşlerle evlenmek yasaklanmıştır. O halde süt kızlarla evlenmek caiz midir?
• Bir kadınla hala veya teyzesini aynı nikâh al­tında tutmak caiz inidir? Eğer Sünnet’in Kur an da yer almayan hususlarda kanun koyamayacağı ve hüküm getiremeyeceği husüsundaki iddianızda samimi iseniz, bu konularda Kur’an’da yer alan hükümlerle yetinip, Sûnnet’in getirdiği hükümleri görmezden gelerek bu iki maddede belirtilenlerle evlenir yahut evlenilmesinin caiz olduğunu deklere edebilir misiniz?
• Kur’an’da alış-veriş yapıldığı zaman şahit bu­lundurulması emredilmektedir. Bu durumda pazar yer­lerinde veya benzeri ortamlarda yapılan tüm şahitsiz alış-verişler gayri meşru mudur?
• Ninenin mirastaki payının miktarı nedir?
• Fıtır sadakası ve vitir namazı gayri meşru mu­dur?
• Nikâh akdi şahitsiz yapılabilir mi?
• Şuf’a hakkının hükmü nedir?
• Katil, amden [kasten, bil erek-istey erek] öldür­düğü kimsenin mirasçısı olabilir mi?
• Gayrimüslim akraba mirastan pay alabilir mi?..

Yazarımızın yukarıya aldığımız ifadelerini hatır­layacak olursak, yazara göre Hz. Peygamber (s.a.v)’in Kur’an dışında hüküm koyduğunu söylemek şirktir. O halde yukarıda zikrettiğimiz hususlarda Hz. Peygamber (s.a,v)’in Sünneti ile amel eden bütün Ümmet’in müşrik olması gerekir. Böyle bir iddia ise matemdeki insanları bile güldürecek mahiyettedir.

Burada tebarüz ettirilmesi gereken daha önemli bir nokta var: Yukarıda da bir nebze işaret ettiğimiz gibi, ÖZTÜRK ün bu konudaki ifadelerinden anlaşılan odur kî, kendisi -her ne kadar açıkça dile getirmese de- Hz. Peygamber (s.a.v)’i, hüküm koymada Yüce Allah (c.c)dan şu veya bu şekilde vahiy almaksızın sırf kendi istek ve arzularına göre davranan birisi konumunda düşünmekte ve meseleye böyle baktığı için O’nun hü­küm koymadaki fonksiyonunu kabul etmenin şirk ola­cağını söylemektedir.

Oysa Ümmet-i Muhammed, Hz. Peygamber (s.a.v)’in bu noktadaki tasarrufunun da yine bizzat vahye dayandığına inanır. Bu, vahiy konusunda, yine bizzat vahiy tarafından yapılan bir tasarrufun ifadesidir. Bir diğer deyişle Yüce Allah (c.c), Hz. Peygamber [(s.a.v)’e vahiy yoluyla ilettiği Kur’an’da yer alan bazı hükümler dışında, yine Hz. Peygamber (s.a.v)e vahiy yoluyla -Kur’an dışında- ilettiği Sünnet vasıtasıyla da birtakım hükümler vaz etmiştir. Yani Sünnet’in Kur’an’da yer almayan bazı konularda müstakil teşri kaynağı olduğunu söyleyenler, bunu vahiyden soyutla­yarak yapmamakta, Hz. Peygamber (s.a.v)’in bu nokta­lardaki uygulamalarının da yine vahiy kaynaklı tasar­ruflar olduğunu söylemektedirler.

Burada Hz. Peygamber (s.a.v)in tasarruflarından kastımız, özellikle dinin tebliği ile ilgili Sünnetlerdir. Yoksa biz, Hz. Peygamber (s.a.v)’in davranış ve sözlerinin “tümünün” vahiy kaynaklı olduğunu iddia etmi­yoruz.

Ebubekir Sifil,  Modern Düşüncenin Tenkidi 1.cild