İslamoğlu: Ebu’d-Derda (r), Hz. Nebi’nin bir keresinde bu ümmeti bekleyen ehl-i kitaplaşma tehlikesini düşünerek hüzünlendiği sırada şahit olduklarını şöyle nakleder: “Nebi ile birlikteydik. Bir ara gözlerini göğe dikti ve dedi ki: “Gün gelir, ilim insanları terk eder. İnsanların onda hiç nasibi kalmaz.” Ziyad b. Lebid el-Ensari sordu: İlim bizi nasıl terk edebilir ki? Biz Kur’an’ı okuyoruz ve bundan böyle de vallahi okuyacağız, hanımlarımıza, oğullarımıza okutacağız.” Resul cevap verdi: Anan seni kaybetsin ey Ziyad! Ben de seni Medinelilerin en akıllılarından zannederdim. Yahudilerin ve Hristiyanların elinde de Tevrat ve İncil yok muydu?” Tirmizi,İlim, 5: ibn Mace, Fiten, 26; Ahmed b. Hanbel, 4/160; Darimi, Mukaddime, 26/246. Bu haberde de görüldüğü gibi Allah Resulü, Kur’an’ın elde bulunuyor olmasını ümmetin ehl-i kitaplaşmayacağının garantisi olarak görmemiştir.(1)

İslamoğlu’nun verdiği dipnottaki hadisler:

a-Hadisin Sünen-i Tirmizi’deki lafızları şöyledir:
2653- Ebû’d Derdâ (r.a.)’den rivayete göre, şöyle demiştir: Resûlullah (s.a.v.) ile birlikte bulunuyorduk gözleri semaya dikti ve şöyle buyurdu: “İlim insanlardan aşırılıp kaybolacağı zaman ilim adına hiçbir şeye güçleri yetmeyecektir.” Bunun üzerine Ziyâd b. Lebîd el Ensari dedi ki: Kur’ân-ı devamlı okuduğumuz halde ilim bizden nasıl aşırılıp yok edilecektir? “Allah’a yemin ederim ki Kur’ân-ı mutlaka okuyacağız, kadınlarımıza ve çocuklarımıza da okutacağız.” Bunun üzerine Resûlullah (s.a.v.) buyurdu ki: Ey Ziyâd annen senin hasretinle yansın. Ben de seni Medine halkının hukukçularından saymakta idim. İşte Tevrat ve İncil Yahudi ve Hristiyanların elindedir. Onlara ne faydası oluyor ? Cübeyr diyor ki: Sonra Ubâde b. Sâmit’le karşılaştım ve kardeşin Ebû’d Derdâ nelerden bahsediyor işitmedin mi? Ebû’d Derdâ’nın söylediklerini kendisine haber verdim. Ubâde b. Sâmit şu cevabı verdi: Ebû’d Derdâ doğru söylemiştir. İstersen insanlardan kaldırılacak ilk ilmi sana haber vereyim mi? “Huşu” dur. Belki de büyük bir mescide gireceksin ve orada huşu içerisinde bir adam bulup göremeyeceksin.” (Müslim, İlim: 5; İbn Mâce, Mukaddime: 1)
Tirmizî: Bu hadis hasen garibtir. Muaviye b. Salih hadisçiler yanında güvenilen biridir. Yahya b. Saîd el Kattan’dan başka onun hakkında söz edeni bilmiyoruz. Muaviye b. Salih’den de bu hadisin bir benzerini rivayet edilmiştir. Bazıları da bu hadisi Abdurrahman b. Cübeyr b. Nüfeyr’den babasından, Avf b. Mâlik’den rivayet etmişlerdir.

***
Tirmizi’nin aynı konu başlığı altında bu hadisten bir önce sunduğu hadis ise şudur:
2652- Abdullah b. Amr b. As (r.a.)’den rivayete göre, Resûlullah (s.a.v.) şöyle buyurdu: “Allah ilmi insanların kafalarından söküp çıkaracak kaldıracak değildir. Fakat ilmi, ilim adamlarını ortadan kaldırmak suretiyle kaldıracaktır. Sonunda hiç âlim kalmayacak ve insanlar cahil bilgisiz kimseleri kendilerine önder lider ve kurtarıcı seçecekler ve onlara dini ve ilmi meseleler soracaklar onlar da cahilce fetva vererek hem kendileri sapıtmış hem de başkalarını saptırmış olacaklardır.” (Müslim, İlim: 5; İbn Mâce, Mukaddime: 1)
Bu konuda Aişe ve Ziyâd b. Lebid’den de hadis rivayet edilmiştir.
*
b-Hadis Sünen-i İbni Mace’de şu lafızlarla geçer:

26- Kur’an Ve (Dini) İlmin Gidip Yok Olması Babi
4048) “… Ziyad bin Lebid (Radıyallahu anh)’den; şöyle demiştir:
Peygamber (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) bir şey anlatarak: Bu, ilmin gitmesi (yok olması) zamanında olur, buyurdu. Ben: Ya Resulullah! Kur’an’ı okuduğumuz, evladımıza onu okuttuğumuz ve evladımız da kıyamete kadar kendi evladına onu okutacağı halde ilim nasıl gider (yok olur)? dedim. Resul-i Ekrem (Sallallahu Aleyhi ve Sellem) :
Anan seni kaybedesiye (yani Hayret sana) Ziyad! Ben muhakkak seni Medine’de fıkhı en iyi bilen adamlardan görürdüm. Şu yahudiler ve hristiyanlar Tevrat ve incil’i okuyup da bu iki kitapta bulunan hukumlerden hiç bir şeyle amel etmez değiller mi? buyurdu.
Not: Zevaid’de şöyle denilmiştir: Bunun senedi sahih olup ravileri güvenilir Kişilerdir. Fakat sened munkatıdır (yani raviler zinciri kopuktur).

İzahı

Zevaid nevinden olan bu hadisi Ahmed de rivayet etmistir. Hadisteki ilimden maksad dini ilimdir. Yani Kur’an-i Kerim ve Hadis ilmi ile, bunlarla ilgili ilimlerdir. Tuhfe yazarının beyanına gore el-Kari bu hadisin izahi bölümünde şöyle demistir: Yani yahudiler ve hristiyanlar Tevrat ve İncil’i okudukları halde bu kutsal kitablarla amel etmedikleri için hiç bir yarar elde edemedikleri gibi müslümanlar da Kur’an-ı Kerim ile amel etmedikten sonra bunu okumaları ve okutmaları bir yarar sağlamayacaktır. Önemli olan, Kur’an’ın hükümlerini uygulamaktır, onunla amel etmektir.
[Sünen-i İbni Mâce Tercemesi ve Şerhi, Kahraman Yayınları: 10/282.]

***
c-Hadis Darimi’de şu lafızlarla geçer:

246. “Bize Musa b. Hâlid haber verip (dedi ki) bize Mu’temir b. Süleyman, el-Haccâc’dan, (o) Avf b. Mâlik’den, (o) Abdurrahman b. Yezîd’in âzâdlısı el-Kasım Ebû Abdirrahman’dan, (o) Ebu Ümâme’den, (o da) Resûlullah’dan -sallalla­hu aleyhi ve sellem- (naklen) haber verdi ki o (yani Resûlullah) şöyle buyurdu:
“İlmi, yok olup gitmesinden önce alı­nız!”. (Orada bulunan bazı sahâbiler);
“Ey Allah’ın Peygamberi, biz­de Allah’ın Kitabı olduğu halde ilim nasıl yok olup gider?” dediler. (Ebu Umâme) dedi ki; bu söz üzerine, -Allah kızdırmasın!- o, kızdı ve şöyle buyurdu:
“Analarınız sizi kaybedesiceler! Tevrat ve İncil, İsrailoğullarının elinde ve, onlara (buna rağmen) hiçbir fayda vermemiş değil miydi? Şüphe yok ki ilmin yok olup gitmesi, onun (hükümlerini uygulayan) taşıyıcılarının yok olup gitmesidir. Şüphesiz ilmin yok olup gitmesi, onun (hükümlerini uygulayan) taşıyıcıların yok olup gitmesidir.”
[Ahmed b.Hanbel 5/266; Mecmeu’z-Zevâ’id, 1/199-200; İbn Mâce, Mukaddime, 17 (1/83). Ebu Muhammed Abdullah b. Abdirrahman ed-Dârimi es-Semerkandi, (Abdullah Aydınlı), Sünen-i Dârimi Tercüme ve Şerhi, Madve Yayınları: 1/313-314]
*
Darimi’nin Sünen’inde aynı bölümde bir önceki hadis şudur:
245. “Bize Ca’fer b. Avn haber verip (dedi ki) bize Hişâm, ba­basından, (o da) Abdullah b. Amr’dan (naklen) haber verdi (ki Abdullah) şöyle dedi:” Resûlullah -sallallahu aleyhi ve sellem-şöyle buyurdu:
“Allah ilmi, onu insanların (kafa ve göğüslerinden) çekip sökmek (silmek) suretiyle alıp yok etmez. Fakat ilmin yok edil­mesi alimlerin yok edilmesi, (ölmesi ile olacaktır). Neticede (Allah) hiçbir alim bırakmayınca halk cahil başkanlar edinir ve (meseleler) onlara sorulur. Onlar da ilimsiz fetva verirler. Böylece hem kendileri sapıtır, hem de (halkı) saptırırlar.” [Kitâbu’z-Zühd, İbnü’l-Mübarek, 281; Buhâri, İlm, 34 (1/33-34); İ’tisâm, 7 (8/148) Müs­lim, İlm, 13, 14 (4/2058- 2059); Tirmizi, İlm, 5 (5/31); İbn Mâce, Mukaddime, 8 (1/20); Ahmed b. Hanbel, 2/162, 190, 203. Bkz. 97. ve 145. hadislerin “Açıklamaları. Ebu Muhammed Abdullah b. Abdirrahman ed-Dârimi es-Semerkandi, (Abdullah Aydınlı), Sünen-i Dârimi Tercüme ve Şerhi, Madve Yayınları: 1/313]

***
Temayül İthamcısının Hataları:
1.”Hz. Nebi’nin bir keresinde bu ümmeti bekleyen ehl-i kitaplaşma tehlikesini düşünerek hüzünlendiği sırada” kısmı tamamen müellifin hayalinden çıkmıştır..Hz. Resulullah’ı (s.a.v.) kendi keyfine “düşündürmek” kimin haddine?

2-Verilen hadis metinlerinde yazarın dayattığı şekliyle ne Yahudileşme ne de Hristiyanlaşmayı destekleyecek bir veri yoktur..
İslamoğlu, kitabın ismini ve içindeki itham dozu yüksek fikirleri alakasız hadislere onaylatmaya çalışmıştır..Bu amaçla içinde Yahudiler ve Hristiyanlar geçen hadisleri yerli yersiz kullanmıştır..Hadisin içeriğinde Yahudileşmeden değil ilmin kalkmasından bahsetmektedir..Bunun nasıllığına en canlı örnek te yine ehl-i Kitaptan verilmesi çok yerindedir..Burada kitabın içeriğini ve farz edilen Yahudileşme temayüllerini örnekleyecek bir yön yoktur.

3-Kitapta tespit edilmiş sapmaların bir kısmı doğrudur..Ancak bu sapmaların “Yahudileşme Temayülü” altında gruplandırılması yersizdir..Şu hadislerdeki ana fikir; kitabın olmasının yetmeyeceği kitapla amelin gerekliliği iken, İslamoğlu bu hadisten çıkacak fikirlerin yönünü faraziyatlarına döndürmüştür. Kitabındaki sapmalara yine kendi örnek olmuştur..

4-Kaynak olarak verilen hadis kitaplarında aynı bab başlığı altında verilen ve “Fakat ilmin yok edil­mesi alimlerin yok edilmesi, (ölmesi ile olacaktır). Neticede (Allah) hiçbir alim bırakmayınca halk cahil başkanlar edinir ve (meseleler) onlara sorulur. Onlar da ilimsiz fetva verirler” uyarısı ne kadar da manidardır..

5-İslamoğlu: Bu haberde de görüldüğü gibi Allah Resulü, Kur’an’ın elde bulunuyor olmasını ümmetin ehl-i kitaplaşmayacağının garantisi olarak görmemiştir..
Tenkit: Hadisten “amel edilmeyen kitabın kişiye faydası yoktur” sonucu çıkmaktadır..Sırf içinde ehl-i kitap geçiyor diye bunu da ehl-i kitaplaşma diye bir varsayıma bağlamak vehmdir..Hadislerin bu kadar ucuz bir şekilde tevehhümlere alet edilmesi 4. maddemizin şerhi niteliğindedir.

6- Tirmizi’de hadisin devamı şöyledir: İşte Tevrat ve İncil Yahudi ve Hristiyanların elindedir. Onlara ne faydası oluyor ? Cübeyr diyor ki: Sonra Ubâde b. Sâmit’le karşılaştım ve kardeşin Ebû’d Derdâ nelerden bahsediyor işitmedin mi? Ebû’d Derdâ’nın söylediklerini kendisine haber verdim. Ubâde b. Sâmit şu cevabı verdi: Ebû’d Derdâ doğru söylemiştir. İstersen insanlardan kaldırılacak ilk ilmi sana haber vereyim mi? “Huşu” dur. Belki de büyük bir mescide gireceksin ve orada huşu içerisinde bir adam bulup göremeyeceksin..
Bu devamdan da anlaşılacağı gibi İslamoğlu paragrafın ana fikrini saptırmıştır..Bu anlatımdan “Yahudileşme” çıkarmak taşı sıkıp suyunu çıkarmaktan daha zordur..

Alim, yazar okuyucularının güvenini emanet almış kişidir..Emanete sahip çıkan alimlere hürmetlerimle!
*
(1) Mustafa İslamoğlu, Yahudileşme Temayülü, Düşün Yayıncılık , 214-5.

http://ahmednazif.blogspot.com.tr/2014/07/ilmin-yok-olup-gitmesi-ve-ulema-i-su.html